Kan de werkgever het dragen van mondkapjes verplichten?
Mag een werkgever een mondkapjesplicht instellen op de werkvloer?
De corona pandemie vraagt veel van zowel werkgevers als werknemers. Een veel gestelde vraag is of een werkgever zijn werknemers eenzijdig de instructie mag geven tot het dragen van een mondkapje tijdens het werk. En is een werknemer verplicht deze instructie op te volgen?
In een recente zaak bij de Rechtbank Midden-Nederland, locatie Utrecht, van 13 januari jl. (ECLI:NL:RBMNE:2021:51) was de vraag aan de orde of een werkgever mondkapjes op de werkvloer mocht verplichten.
Instructie werkgever: mondkapjesplicht
De werkgever in deze zaak drijft een patisserie/ chocolaterie/ ijssalon. Op 13 oktober 2020 informeert de werkgever alle werknemers via de groepsapp over een aangescherpt beleid en ‘dat binnen het bedrijf met mondkapjes gewerkt gaat worden’. In een latere app meldt de werkgever: ‘Mochten jullie daar problemen mee hebben of kan je het niet dragen op medisch advies, app mij dan hier even persoonlijk over!'
Eén van de werknemers, een chauffeur, heeft na ontvangst van deze Whatsapp-berichten tijdens werktijd géén mondkapje gedragen en wordt hierop, bij afwezigheid van werkgever(s), aangesproken door de chef productie. Dit leidde vervolgens tot ruzie met weer een andere collega.
Op 29 oktober 2020 vond een gesprek plaats tussen de weigerachtige werknemer en werkgever(s) over het dragen van het mondkapje. Tijdens dit gesprek is de loonbetaling aan werknemer opgeschort en is hij op non-actief gesteld. In een aanvullende schriftelijke reactie informeert de werkgever de werknemer dat deze maatregelen direct door werknemer ongedaan gemaakt kunnen worden door:
- schriftelijk te verklaren dat hij tijdens zijn werkzaamheden volgens de gegeven instructie een mondkapje zal dragen en zal blijven dragen en
- schriftelijk en mondeling excuses aan te bieden aan de werkgever en zijn drie bij de ruzie aanwezige collega’s.
De werknemer gaat hier niet mee akkoord. Bij de rechter vordert hij in kort geding loonbetaling en wedertewerkstelling.
Instructierecht
De werkgever beroept zich op het instructierecht. Dit houdt volgens de wet (artikel 7:660 Burgerlijk Wetboek) in dat een werknemer “zich moet houden aan de voorschriften omtrent het verrichten van de arbeid, alsmede aan die welke strekken ter bevordering van de goede orde in de onderneming die hem door de werkgever binnen de grenzen van algemeen verbindende voorschriften of overeenkomst, al dan niet tegelijk met andere werknemers, worden gegeven”.
Oftewel de werkgever kan de werknemer instructies geven voor de uitvoering van de werkzaamheden. Het instructierecht kan, zoals in deze zaak het geval was, in beginsel eenzijdig door de werkgever worden gegeven.
Inbreuk op grondrecht?
Het instructierecht mag echter geen inbreuk maken op een grondrecht van de werknemer. De werknemer stelt dat het moeten dragen van het mondkapje inbreuk maakt op zijn persoonlijke levenssfeer, omdat dit hinder, ongemak en gezondheidsrisico’s veroorzaakt. Van belang is de vraag of zo’n inbreuk gerechtvaardigd is. De rechter moet onderzoeken of de instructie een legitiem doel dient en of de maatregel een geschikt middel is om dat doel te bereiken. Ook moet de inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de werknemer in verhouding staan tot het belang van de werkgever bij het bereiken van het beoogde doel. Of kon de werkgever dat doel redelijkerwijs op een minder ingrijpende wijze kon bereiken?
Zorg dragen voor gezonde en veilige werkomgeving
De kantonrechter oordeelt dat de verplichting tot het dragen van een mondkapje in dit geval twee legitieme doelen dient. Ten eerste is werkgever wettelijk verplicht haar werknemers te beschermen door zorg te dragen voor een gezonde en veilige werkomgeving. Dit brengt met zich dat de werkgever alles er aan moet doen wat binnen haar macht ligt om besmetting van haar werknemers op de werkvloer met het coronavirus te voorkomen.
Ten tweede heeft de werkgever haar bedrijfsbelang te beschermen, omdat zij onder meer een loondoorbetalingsverplichting heeft bij ziekte. Daarnaast oordeelt de rechter dat, hoewel over de effectiviteit van het mondkapje tegen een coronabesmetting wordt getwist, het een maatschappelijk aanvaard middel is dat aan de veiligheid en gezondheid kan bijdragen. Ook mocht de werkgever hier ten tijde van het geven van de instructie van uitgaan, te meer omdat zij de instructie heeft gegeven op advies van de branchevereniging.
Mondkapjesplicht afhankelijk van functie?
Een andere vraag is of de bezorgers/ chauffeurs in dienst van werkgever uitgezonderd hadden moeten worden van de verplichting tot het dragen van een mondkapje. De werknemer is die mening toegedaan, omdat hij voor 80-90% van zijn werktijd onderweg is en slechts incidenteel in het pand aanwezig was.
Volgens de rechter heeft de werkgever er echter belang bij om ten opzichte van alle werknemers één lijn te trekken. Naar het oordeel van de rechter is de inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de werknemer in de functie van bezorger/chauffeur zeer beperkt (en dus veel beperkter dan bij andere werknemers) omdat zij geen mondkapje hoeven dragen als zij onderweg zijn.
Uitspraak rechter
De rechter beslist dan ook dat de werkgever in redelijkheid de instructie tot het dragen van een mondkapje aan haar werknemers heeft mogen geven. De werknemer was gehouden deze instructie op te volgen. De werkgever mocht de loonbetaling aan werknemer opschorten en hem de toegang tot het werk ontzeggen, zolang hij de instructie niet opvolgt.
Hoe kan Bowmer & Nuiten u helpen?
Heeft u vragen over het dragen van mondkapjes op het werk of andere vragen over arbeidsomstandigheden tijdens de coronacrisis, neem gerust contact met ons kantoor op. Elzemieke Schouten staat u graag hierover te woord.
