Wet bescherming erfgenamen tegen schulden
Per 1 september 2016 is een nieuwe wet ingevoerd die erfgenamen beter beschermt tegen schulden van de overledene. In dit artikel worden de belangrijkste wijzigingen aan het erfrecht besproken.
Als iemand komt te overlijden kunnen de erfgenamen de nalatenschap aanvaarden of verwerpen. De wet gaat er van uit dat een eenmaal gemaakte keuze definitief is. Een erfgenaam erft niet alleen de bezittingen, maar ook de schulden van de overledene. Dat kan grote gevolgen hebben, dus bestaat de mogelijkheid om de erfenis helemaal te verwerpen of beneficiair te aanvaarden door een verklaring bij de rechtbank af te leggen. De rechtbank legt deze verklaring vast in het boedelregister. Met de beneficiaire aanvaarding wordt aangegeven dat de erfenis alleen wordt aanvaard als er een positief saldo aanwezig blijkt te zijn na vereffening van alle schulden.
Handelt men echter reeds na het overlijden alsof men erfgenaam is, dan geldt de nalatenschap als zuiver aanvaard. Dat betekende in het verleden dat door een kleine handeling al sprake kon zijn van aanvaarding, ook al had de erfgenaam dat niet zo bedoeld. Beruchte voorbeelden zijn het weggeven van een waardeloos schilderij aan een verpleegster van de overledene of het leegruimen van het huis van de overledene. Handelingen uit goed fatsoen konden als daden van aanvaarding worden gezien.
Het is voor schuldeisers interessant als een erfgenaam geacht wordt de nalatenschap aanvaard te hebben, want zij kunnen hun vordering voor 100% op de erfgenaam verhalen. Dit heeft ook tot vele rechtszaken geleid waarbij de rechter steeds moest oordelen of het handelen van de erfgenaam een daad van aanvaarding betrof of een handeling in het kader van de uitvaart van de overledene. Handelingen in het kader van de uitvaart zijn uitgezonderd van de regel.
De wetgever heeft nu gereageerd op de onduidelijkheid die op dit gebied heerst met de nieuwe wet bescherming erfgenamen tegen schulden. De wet geeft nu aan dat pas sprake is van aanvaarding als de erfgenaam goederen van de nalatenschap verkoopt, bezwaart of op andere wijze aan verhaal door schuldeisers onttrekt. Dus als een waardeloos schilderij of een fotoalbum wordt weggegeven, of goederen bij het vuil worden gezet is dit niet meer een daad van aanvaarding. Als echter huisraad op Marktplaats in de verkoop gaat, is sprake van aanvaarding.
De wet is onmiddellijk van toepassing op alle sterfgevallen na 1 september 2016. Is de erflater voordien overleden, dan zijn de oude regels van toepassing op de aanvaarding van de nalatenschap.
De nieuwe wet beschermt ook tegen onbekende schulden van de overledene. Als de erfgenaam heeft aanvaard en de schuld niet kende en ook niet behoorde te kennen, kan de erfgenaam binnen drie maanden alsnog een verzoek bij de kantonrechter indienen om de aanvaarding om te mogen zetten in een beneficiaire aanvaarding.
Wordt de schuld pas na vereffening van de nalatenschap bekend, dan kan de erfgenaam de kantonrechter binnen drie maanden verzoeken hem te ontheffen van de plicht deze uit zijn eigen vermogen te voldoen. De schuldeiser zal zich dan wel kunnen verhalen op het positieve saldo van de nalatenschap die de erfgenaam heeft ontvangen.
De vraag is echter wat precies onder onbekende schulden valt. Wel is duidelijk dat de erfgenaam een zekere onderzoeksplicht heeft. Was de schuld kenbaar uit de administratie van de overledene, dan is geen sprake van een onbekende schuld en zal het verzoek van de erfgenaam worden afgewezen.
Hoe kan Bowmer & Nuiten u helpen?
Deze wet betekent een verbetering van de positie van de erfgenaam, maar toch is voorzichtigheid geboden. Er is nog steeds een grijs gebied voor wat betreft de vraag of de nalatenschap zuiver is aanvaard. Ook is onduidelijk wanneer een schuld onbekend is of niet. Het is aan te raden om zo spoedig mogelijk na het overlijden juridisch advies in te winnen als u twijfelt over de keuze tussen aanvaarding en verwerping. Houdt u ook in de gaten dat als u minderjarige kinderen heeft en u verwerpt, uw kinderen in uw plaats treden als erfgenaam en de rechter er aan te pas moet komen om namens de kinderen te kunnen verwerpen.
Bowmer & Nuiten begeleidt regelmatig bij de vereffening van nalatenschappen. Wij kunnen u in een moeilijke tijd deskundig adviseren over uw mogelijkheden.
Heeft u vragen over dit artikel, neem dan contact op met Sophie van Dijk.
